Audax Iapeti genus

Umanesimo, antiumanesimo, transumanesimo. Rinascite possibili e minacce imminenti

In continuità col discorso intrapreso durante il recente convegno sulle cosiddette 'due culture' tenutosi nella Villa Falconieri pochi giorni fa, durante l’inaugurazione dell’anno accademico del Vivarium novum, si tratterà delle minacce ormai incombenti di nuove tendenze a metà fra pseudoscienza e pseudofilosofia e il rapporto ch’esse instaurano con la formazione dell’uomo e i suoi limiti, ch’è come dire, di là dalla molteplice e caleidoscopica interpretazione dei termini e del loro portato, fra “umanesimo” e “antiumanesimo”, fra umanizzazione e disumanizzazione dell’uomo: o, classicamente, del perfezionamento morale e spirituale opposto a una ‘follia’ immane e ferina. Interverranno dunque studiosi provenienti da varie nazioni del mondo, per sottolineare fortemente la necessità d’un progresso che non perda prometeicamente di vista l’idea di quel magnum miraculum che, sulle orme di Pico, è per noi l’essere umano, senza ‘luciferini’ eccessi intrisi di pericolosissima hybris.

Col patrocinio di:

Camera dei deputati
Parco dei Castelli Romani e Prenestini

Programma

9 novembre 2018
Humana humane ferenda

Meditatio condicionis humanae […] non hoc adfert, ut semper maereamus, sed ut numquam. Neque enim, qui rerum naturam, qui vitae varietatem, qui inbecillitatem generis humani cogitat, maeret, cum haec cogitat, sed tum vel maxime sapientiae fungitur munere; […] (nam) humana humane ferenda intellegit, […] videt malum nullum esse nisi culpam, culpam autem nullam esse, cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit. (Cicerone, Tusc. 3, 34)

15.30: Saluti istituzionali:
Tiziana Coccoluto (Capo di gabinetto del Ministro dei beni culturali)
Gianluigi Peduto (presidente del Parco dei Castelli romani)
Emanuela Bruni (Assessore alla cultura del Comune di Frascati)
Charles Guittard (Università di Parigi X - Nanterre)
Kurt Smolak (Università di Vienna)
Miran Sajovic (Università Pontificia Salesiana – Institutum pontificium altioris Latinitatis)
Roberto Spataro (Pontificia Academia Latinitatis)
Massimiliano Marotta (Presidente dell’Istituto italiano per gli studi filosofici)
16.30: Luigi Miraglia (Accademia Vivarium novum)
17.00: Lamberto Maffei (Accademia nazionale dei Lincei e Scuola normale superiore di Pisa): “Tecnologia, cervello, libertà”
17.45: Pausa
18.00: Luciano Boi (École des hautes études en sciences sociales, Parigi): “Un nuovo dialogo dell’uomo con la natura”
18.45: Tiziana Provvidera (University College London): “Erasmo contro la barbarie”
19.30: Due anni a Villa Falconieri
19.45: Robin Lane Fox (Università di Oxford): “Cosmos, creation and Paradise between pagans and early Christians: an overlook on different visions of the world
20.30: Gruppo teatrale Vertumnus: Parabata, tragedia latina di Jacques Auguste de Thou (1595)
21.00: Cena

10 novembre 2018
Naturalis modus

A natura luxuria descivit […] et ingenio adiuvat vitia. Primo supervacua coepit concupiscere, inde contraria, novissime animum corpori addixit et illius deservire libidini iussit. Omnes istae artes, quibus aut circitatur civitas aut strepit, corpori negotium gerunt, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur. […] (Sapientia) paci favet et genus humanum ad concordiam vocat. Non est, inquam, instrumentorum ad usus necessarios opifex (Seneca, Ep. 90, 19 e 26-27).

10.00: Novella Bellucci (Università di Roma “La Sapienza”): “Le magnifiche sorti e progressive”
10.45: Dilwyn Knox (University College London): “Giordano Bruno on human perfection
11.30: Pausa
12.00: Francesco Adornato (Rettore dell’Università di Macerata): “L’umanesimo che innova”
12.45: Collegamento con Zhuli - Taishun: Wenli Academy
13.30: Pranzo
15.30: Marco Pellegrini (Università di Bergamo): “Armonia del mondo, soavità dei modi"
16.15: Saluti dal mondo: Jenny Rallens (Oxford Latinitas project, Inghilterra); Vincenzo Rosati (Latinitas viva - University College London, Inghilterra); Alwaleed Alsaggaf (Eton college, Inghilterra); Pierre Gorski (Association Human-hist, Autun, Francia); Marie Humeau (Università di Parigi X – Nanterre, Francia); Alessia Sabadin (Università d’Innsbruck, Austria); Krasimir Ivanov e Mariela Papazova (Università St. Kliment Ohridski e Liceo classico NGDEK di Sofia, Bulgaria); Emilio Canales Muñoz (Cultura Clásica, Spagna); Gregory Belikov e Alexey Belousov (Università Lomonosov e Liceo S. Filippo di Mosca, Russia); Li Hui e Luciano Romano (Beijing foreign studies university, Cina); James Dobreff (Civitas Latina, Massachusetts, USA); Fiorinda Li Vigni (Istituto Italiano per gli studi filosofici).
17.00: Pausa
17.30: Giancarlo Rinaldi (Università degli studi di Napoli “L’Orientale”): “Non ultra, sed intra: il percorso interiore per un reale progresso umano”
18.15: Stéphane Toussaint (CNRS di Parigi - Societé «Marsile Ficin»): “Umanesimo e antiumanesimi”
19.00: Frank La Brasca (Centre d'Études Supérieures de la Renaissance - Università di Tours): “Anticipazioni delle odierne tematiche anti-post-trans-umanistiche in Leon Battista Alberti (1404-1472)”
19.45: Saluto conclusivo di Albino Ruberti (Capo di gabinetto del Presidente della Regione Lazio)
20.15: Coro Tyrtarion: versi di Saffo, Anacreonte, Catullo, Virgilio, Orazio e altri poeti antichi accompagnati da musica di tradizione rinascimentale.
21.00: Cena

11 novembre 2018
Res recens gestae quadam antiquitatis nota commendatae

ἐπειδὴ δ' οἱ λόγοι τοιαύτην ἔχουσι τὴν φύσιν ὥσθ' οἷόν τ' εἶναι […] τά τε παλαιὰ καινῶς διελθεῖν καὶ περὶ τῶν νεωστὶ γεγενημένων ἀρχαίως εἰπεῖν, οὐκέτι φευκτέον ταῦτ' ἐστὶ περὶ ὧν ἕτεροι πρότερον εἰρήκασιν, ἀλλ' ἄμεινον ἐκείνων εἰπεῖν πειρατέον. Cum ea sit natura sermonis, ut […] tum vetera nova ratione dici, tum iis quae recens acta sunt quaedam vetustatis species conciliari queat, non utique ea fugienda sunt, de quibus alii prius egerunt, sed opera danda est, ut eos orationis praestantiā superemus. (ex Isocratis Panegyrico, 8, 5).

10.00: Kurt Smolak (Università di Vienna): “Quid Christiani de transgressione naturae humanae usque in mediam aetatem exeuntem senserint
10.45: Charles Guittard (Università di Parigi X - Nanterre): “Quid inter deos et homines, apud Latinos auctores, praesertim apud Ciceronem, Varronem, Senecam, de rebus sacris et religione disputantes intersit
11.30: Pausa
12.00: Christian Laes (Università d’Anversa e di Manchester): “De Pascoliana illa Crepereia Tryphaena
12.45: Dirk Sacré (Università cattolica di Lovanio): “De poetica narratiuncula Margaritae Margani Nicosia humanissima, c.t. ‘Mater’
13.30: Pranzo
15.30: Jenny Rallens (Università di Oxford): “De memoriae vi atque momento apud Augustinum
16.15: Emilio Canales (Cultura clásica, Spagna): “De lyceis non sine Graecis Latinisve litteris provehendis
17.00: Pausa
17.30: Roberto Spataro (Università Pontificia Salesiana – Institutum pontificium altioris Latinitatis): “De notione quae Graece hybris dicitur apud quosdam scriptores Christianos qui primis saeculis floruere
18.15: James Dobreff (Civitas Latina - Massachusetts): "Quae sit docendi ratio vere humana"
19.00: Ignacio Armella (Accademia Vivarium novum): Conclusiones: “Sors tua mortalis est: non est mortale quod optas
19.45: Gruppo teatrale Vertumnus: Antigone di Sofocle (in lingua originale)
20.15: Concerto d'arpa di Joost Willemze
20.45: Cena

Ingresso gratuito con prenotazione obbligatoria scrivendo all’indirizzo convegni@vivariumnovum.net

Next Post Previous Post